Trong bản đồ ẩm thực phong phú của Quảng Ninh, bên cạnh những cái tên quen thuộc, Ngán biển Quảng Yên nổi bật lên như một tinh hoa ẩm thực độc đáo, một món ăn mà bất kỳ ai có dịp ghé thăm vùng đất này cũng nên thử một lần. Không chỉ là một loại hải sản, con ngán còn là biểu tượng cho sự trù phú và hương vị đặc trưng của vùng biển cửa sông Bạch Đằng.
Nguồn gốc và giá trị
Con Ngán là một loài nhuyễn thể hai mảnh vỏ, thoạt nhìn có nét tương đồng với ngao nhưng kích thước lớn hơn và phần vỏ sần sùi hơn. Điểm khác biệt lớn nhất nằm ở phần chân hay còn gọi là vòi của chúng, dài và chắc thịt. Môi trường sống lý tưởng của loài này là các bãi triều nước lợ, nơi giao thoa giữa sông và biển. Chính điều kiện thổ nhưỡng đặc biệt của vùng cửa sông Quảng Yên đã tạo nên hương vị ngán không thể lẫn vào đâu được.
Giá trị của con ngán không chỉ nằm ở hương vị mà còn ở hàm lượng dinh dưỡng cao. Chúng chứa nhiều protein, khoáng chất và được xem là một loại hải sản bổ dưỡng. Do việc khai thác hoàn toàn tự nhiên và đòi hỏi kỹ thuật, sản lượng ngán không nhiều, khiến chúng trở thành một trong những đặc sản Quảng Ninh có giá trị kinh tế cao.
Những món ăn hấp dẫn từ Ngán
Hương vị của ngán rất đặc trưng: ngọt đậm, béo ngậy và có một chút vị mặn nồng nhẹ, một hậu vị tinh tế mà những ai đã thử sẽ nhớ mãi. Để thưởng thức trọn vẹn, người dân địa phương đã sáng tạo ra nhiều cách chế biến ngán độc đáo.
Ngán hấp sả ớt
Đây vẫn luôn là lựa chọn hàng đầu cho những ai muốn cảm nhận trọn vẹn và chân thực nhất hương vị của đặc sản đất Quảng Yên. Món ăn này không cần đến những kỹ thuật phức tạp hay gia vị đậm đà, bởi nó tôn vinh chính sự tươi ngon nguyên bản của con ngán, một món quà quý giá từ vùng biển cửa sông.
Ngán được đặt vào xửng hấp cùng với những lát sả đập dập, vài miếng gừng thái chỉ và một chút ớt tươi. Chính những gia vị mộc mạc này sẽ đóng vai trò khử đi vị tanh nhẹ của hải sản, đồng thời đánh thức và tôn lên hương thơm đặc trưng của ngán. Quá trình hấp diễn ra rất nhanh, chỉ trong vài phút dưới ngọn lửa lớn. Đây là bí quyết để thịt ngán vừa chín tới, giữ được độ ngọt và không bị dai.
Khi thưởng thức, ta sẽ dùng tay tách nhẹ hai mảnh vỏ, lấy ra phần thịt ngán nóng hổi. Cảm nhận đầu tiên khi đưa miếng thịt vào miệng chính là độ ngọt đậm, một vị ngọt thanh mà không một loại hải sản nào cũng có được. Tiếp theo đó là kết cấu thịt rất đặc biệt: vừa dai giòn sần sật của phần chân, vừa mềm mại, béo ngậy của phần thân.
Món ngán hấp thường được dùng kèm với một chén muối tiêu chanh hoặc nước mắm chua ngọt pha gừng, sả. Chút vị mặn của muối, vị chua thanh của chanh và cay nhẹ của ớt càng làm tôn lên vị ngọt nguyên bản của thịt ngán.
Ngán nướng mỡ hành
Những con ngán tươi ngon được đặt trực tiếp lên bếp than hồng. Khi nhiệt độ tăng, ngán từ từ hé miệng, đầu bếp sẽ nhanh tay rưới một lớp mỡ hành thơm phức lên trên. Mùi thơm của hành phi, vị béo của mỡ và vị ngọt đậm của thịt ngán hòa quyện tạo nên một món ăn vô cùng hấp dẫn.
Khi thưởng thức, bạn sẽ cảm nhận được ngay sự khác biệt. Vị ngọt đậm đà của thịt ngán không chỉ được giữ nguyên mà còn trở nên sâu sắc hơn nhờ sức nóng của than hoa. Phần thịt bên trong vẫn mọng nước, mềm mại, nhưng lớp vỏ bên ngoài lại hơi săn lại.
Vị ngọt của ngán, vị béo ngậy của mỡ hành, vị thơm của hành lá và một chút mùi khói đặc trưng từ than củi. Tất cả tạo nên một hương vị phức hợp, đậm đà và vô cùng lôi cuốn. Món này không cần đến nước chấm cầu kỳ, bởi bản thân nó đã là một sự kết hợp hoàn hảo.
Cháo Ngán
Trong tiết trời se lạnh của vùng biển Hạ Long, không có gì tuyệt vời hơn việc được thưởng thức một bát cháo ngán nóng hổi, nghi ngút khói. Đây không chỉ là một món ăn đơn thuần mà còn là một bài thuốc quý giá, một liều thuốc tinh thần có khả năng làm ấm lòng bất kỳ thực khách nào. Cháo ngán là sự kết hợp giữa vị ngọt của biển và hương thơm của đồng nội, tạo nên một món ăn giản dị mà vô cùng sâu sắc.
Khi thưởng thức, bạn sẽ cảm nhận được vị ngọt đậm đà, thanh khiết của nước dùng lan tỏa khắp khoang miệng. Một vị ngọt rất riêng, quyện lẫn với những miếng thịt ngán dai giòn sần sật không giống với bất kỳ loại cháo hải sản nào khác.
Điều làm nên sự đặc biệt của món ăn này chính là sự kết hợp của các loại rau thơm. Vị thơm nồng của hành lá, mùi hương đặc trưng của tía tô và một chút cay nhẹ của hạt tiêu không chỉ làm tăng thêm hương vị mà còn giúp cân bằng và khử đi vị tanh của hải sản một cách hoàn hảo. Tất cả tạo nên một tổng thể hài hòa, một hương vị vừa quen thuộc lại vừa mới lạ, khiến người ăn cứ muốn thưởng thức mãi không thôi.
Rượu Ngán
Nhắc đến đặc sản từ ngán thì không thể bỏ qua rượu ngán, một thức uống được ví như mỹ tửu của đất mỏ. Tiết ngán tươi sẽ được đánh trực tiếp vào rượu trắng. Ban đầu, ly rượu sẽ có màu hồng nhạt, sau đó dần chuyển sang màu đỏ sậm. Rượu ngán có vị nồng cay của rượu, xen lẫn vị ngọt và một chút tanh nhẹ đặc trưng của hải sản tươi sống. Đây được xem là thức uống thể hiện sự hiếu khách và là một trải nghiệm ẩm thực độc nhất khi đến Quảng Ninh.
Ngoài ra, ngán còn được chế biến thành các món như ngán xào bún, ngán xào miến hay gỏi ngán, mỗi món đều mang một nét hấp dẫn riêng.
Giá thành của Ngán biển Quảng Yên
Khi tìm hiểu về đặc sản Ngán biển Quảng Yên, một trong những yếu tố khiến nhiều thực khách quan tâm chính là mức giá của chúng. Đây không phải là một món ăn có giá thành dễ tiếp cận, và điều này hoàn toàn bắt nguồn từ giá trị và sự quý hiếm của loài hải sản độc đáo này.
Khác với nhiều loại hải sản có thể nuôi trồng công nghiệp, ngán sống hoàn toàn trong môi trường tự nhiên và quá trình khai thác chúng là một công việc đầy kỳ công, phụ thuộc vào con nước và kinh nghiệm của người dân địa phương. Việc thu hoạch ngán đòi hỏi sự khéo léo và vất vả, khi người dân phải lội sâu trong các bãi bùn lầy của vùng cửa sông để tìm bắt từng con.
Chính sự quý hiếm, nguồn cung có hạn và quá trình khai thác thủ công này đã định vị ngán ở một phân khúc giá trị cao hơn hẳn so với các loại sò, hến thông thường. Giá của chúng không chỉ phản ánh hương vị độc đáo mà còn cả công sức của những người dân vùng biển.
Mức giá của Ngán biển Quảng Yên thường biến động mạnh theo mùa và chịu ảnh hưởng trực tiếp từ điều kiện thời tiết. Vào chính vụ, thường là cuối mùa hè và mùa thu, khi ngán béo và có sản lượng dồi dào nhất, giá cả sẽ ở mức hợp lý hơn. Ngược lại, vào những thời điểm trái mùa hoặc khi thời tiết không thuận lợi khiến việc khai thác trở nên khó khăn, sản lượng giảm sẽ đẩy giá ngán lên cao.
Một kilôgam ngán có thể dao động từ vài trăm nghìn đến cả triệu đồng, đặc biệt với những con ngán có kích thước lớn, thường được gọi là ngán đại. Kích thước càng lớn, thịt càng chắc và ngọt thì giá trị càng cao.
Địa điểm thưởng thức
Để có được một trải nghiệm ẩm thực trọn vẹn với đặc sản ngán, việc lựa chọn đúng địa điểm thưởng thức là một yếu tố vô cùng quan trọng. Hương vị của ngán phụ thuộc rất nhiều vào độ tươi ngon và cách chế biến của đầu bếp. Vì vậy, tìm đến những địa chỉ uy tín sẽ giúp bạn cảm nhận được hết sự tinh túy của món ăn này.
Khi đến Quảng Yên, bạn sẽ có cơ hội thưởng thức ngán theo đúng phong cách của người bản địa. Các đầu bếp ở đây hiểu rõ nhất về đặc tính của ngán, từ cách làm sạch cho đến việc gia giảm gia vị sao cho không làm mất đi hương vị nguyên bản. Thưởng thức ngán tại Quảng Yên không chỉ là ăn một món ngon, mà còn là một hành trình khám phá văn hóa ẩm thực địa phương.
Nếu không có điều kiện di chuyển đến Quảng Yên, du khách vẫn có thể tìm thấy món ngán tại nhiều nhà hàng hải sản lớn ở trung tâm thành phố Hạ Long. Đặc biệt, các nhà hàng uy tín tại khu vực Hòn Gai và Bãi Cháy thường có nguồn cung cấp ngán tươi sống và chất lượng.
Hành trình khám phá ẩm thực đất mỏ sẽ không thể trọn vẹn nếu thiếu đi hương vị đặc trưng của con ngán. Đây không chỉ là một món ăn, mà còn là một phần văn hóa, một niềm tự hào của người dân nơi đây mà bạn chắc chắn nên trải nghiệm.
